bez wahania
  • Czy ryż ma liczbę mnogą?
    18.10.2001
    18.10.2001
    Czy poprawną formą jest liczba mnoga ryże, np w zdaniu: „Dlaczego ten ryż jest lepszy niż inne ryże"?

    Dziękuję z góry za odpowiedź.
  • epod(a)
    10.02.2010
    10.02.2010
    Która forma jest poprawna: epod czy epoda? W opracowaniach dotyczących twórczości Horacego można odnaleźć obydwa terminy. Czy oznacza to, że epod(a) to wyraz dwurodzajowy?
  • Falcone
    10.03.2020
    10.03.2020
    Szanowni Państwo,
    WSO podaje, że nazwisko Falkone jest nieodmienne (z odmiennym imieniem), choć jednocześnie zasady mówią, że nazwiska włoskie zakończone na -e należy odmieniać jak przymiotniki. Czy poprawne są więc sformułowania metoda Falkone, drzewo Falkone itp.? Co zrobić w sytuacji, kiedy w danym tekście nazwisko to występuje wiele razy? Czy na przestrzeni całego tekstu muszę za każdym razem używać go wraz z imieniem? (To raczej trudne). Jak postąpić z podobnymi nazwiskami włoskimi?
    MP
  • formy trybu rozkazującego
    11.03.2003
    11.03.2003
    Szanowni Państwo!
    Z uprzejmą prośbą zwraca się Helena Kazancewa – wykładowca języka polskiego z Białorusi.
    Mam kłopot z wyjaśnieniem moim studentom tego, jak się tworzy formy trybu rozkazującego. A właśnie co dotyczy czasowników kończących się zbiegiem spółgłosek, ostatnią z których jest spółgłoska wargowa.
    W podręcznikach dla obcokrajowców, które są mi dostępne, używa się dwóch reguł:
    1. Jeśli temat czasownika kończy się spółgłoską wargową, przy tworzeniu rozkaźnika temat twardnieje: zrób, kip, mów itd.
    2. Jeśli temat czasownika kończy się zbiegiem spółgłosek albo nie tworzy sylaby, dodaje się sufiks –ij (-yj): rwij, śpij, drzyj, zamknij, marznij, poślij.
    Wytłumaczywszy w ten sposób (byłam pewna, że powiedziałam wszystko), przy układaniu testu sprawdzającego zastosowałam między innymi czasowniki: martwić się, nakarmić, załatwić, wątpić, zrozumieć i poprosiłam o utworzenie form trybu rozkazującego od nich.
    Zgłupiałam, kiedy, zacząwszy sprawdzać, zobaczyłam formy, utworzone od tych czasowników za pomocą sufiksu –ij. Studenci zrobili niby wg reguł (przynajmniej tych, które podałam), a mimo to, zrobili źle.
    Może gdzieś w gramatykach jest taka reguła (której nie spotykałam, nie znam), że przy tworzeniu trybu rozkazującego sufiksu –ij nie dodaje się do tematów, zakończonych zbiegiem spółgłosek, jeżeli ostatnią spółgłoską tego zbiegu jest spółgłoską wargową? Czy ja mogę podać to studentom jako regułę, czy to jest zbieg okoliczności, i zdarzyło mi się w jednym zadaniu przez przypadek nazbierać tyle wyjątków? Czy istnieją jeszcze podobne przykłady? Może to tylko jakaś tendencja, dopiero obserwacja, którą trzeba by sprawdzić, zanim będzie się opowiadać z pewnością?
    I, zresztą jak wyjaśnić sytuację z parą aspektową rozumieć – zrozumieć, gdzie oba czasowniki należą do IV (III) koniugacji (poprzednie „kłopotliwe” słówka należały do II), przy czym forma rozumiej jest utworzona zgodnie z regułami od tematu 3 os. l.mn. (rozumieją), formę zrozumiej uważa się za dopuszczalną (choć miałaby być taka wg reguły), a zrozum jest formą normalną i powszechną? Co jest z czasownikiem weź (I), utworzonym od tematu weźm’, gdzie spółgłoska wargowa w wygłosie ginie? Czy to jest jedyny wyjątek, czy istnieją podobne czasowniki?
    Przepraszam Państwa za kłopot i długie tłumaczenie, wiem, że zadaję chyba niełatwe pytanie. Bardzo proszę o pomoc.
    Z serdeczną wdzięcznością,
    Helena Kazancewa
  • francuskie imiona złożone
    19.05.2009
    19.05.2009
    Czy poniższa odmiana francuskich imion złożonych jest poprawna (odmiana tylko drugiego członu)? Jeśli tak, to jaka powinna być ich prawidłowa wymowa? Od czego zależy pisownia tych imion z dywizem lub bez dywizu (spotyka się wymiennie zapisy poniższych imion): Jean-Laurent [żan-lorą], Jean-Laurenta [żan-loren?], Jean-Laurentem [żan-lorenem?]; Jean Luc [żan-lik], Jean Luciem [żan-likiem]; Jean-Paul [żan-pol], Jean-Paulem (żan-polem)?
    — lumay, internauta
  • Jak śpiewać kolędy?
    15.12.2014
    15.12.2014
    Szanowni Państwo,
    chodzi mi o wers z kolędy Anioł pasterzom mówił. Jak się powinno śpiewać: „naleźli Dziecię w żłobie, Maryją z Józefem”? Czy w wersji współczesnej: „znaleźli Dziecię w żłobie, Maryję z Józefem”? Spotkałam też formy mieszane, które wydają mi się najmniej szczęśliwe: „znaleźli Dziecię w żłobie, Maryją z Józefem” oraz „naleźli Dziecię w żłobie, Maryję z Józefem”. Wiem, że tekst został zapisany w rękopisie kórnickim, ale nie potrafię do niego dotrzeć.
    Hanna Bartoszewicz
  • Jałowęsy
    21.02.2008
    21.02.2008
    Witam,
    chciałbym dowiedzieć się, jaka jest etymologia nazwy Jałowęsy. Jest to wieś leżąca w województwie świętokrzyskim, powiat Opatów. Źródła podają również wcześniejsze nazwy Ialovans, Ialowaszy. Czy nazwa tej miejscowości może pochodzić od przymiotnika jałowy/jałowa (gleba)? Dodam, że ziemie w tamtej okolicy są raczej żyzne.
    Pozdrawiam,
    Łukasz Piekarz
  • Jestem samochodem
    2.03.2011
    2.03.2011
    Witam.
    Chciałbym zapytać, czy poprawne jest sformułowanie „Jestem samochodem”. Często się słyszy to stwierdzenie w sytuacji, gdy ktoś przyjechał samochodem. Na początku uważałem to sformułowanie za wysoce niepoprawne, ironicznie odpowiadając: kim? Niemniej, po głębszym namyśle stwierdziłem, ze można być dostarczonym, przywiezionym samochodem. Czyli „Jestem samochodem”, w domyśle: „Jestem przywieziony samochodem”, powinno być poprawne. Proszę o wyjaśnienie tej kwestii.
    Pozdrawiam
    Jakub
  • konsekwencja w wyborze wariantu
    28.04.2014
    28.04.2014
    Czy Państwa zdaniem można używać w jednym tekście dwóch obocznych form jakiegoś wyrazu, np. spieszyć się i śpieszyć się, wieczoru i wieczora, pokojów i pokoi, dwu i dwóch? Zdarza się wcale nie rzadko, że w języku danej osoby występują oba warianty (może ma tu jakiś wpływ kontekst fonetyczny?). Częstą konkluzją w Poradni jest stwierdzenie, że można tak i tak, byle konsekwentnie. Czy i w tym wypadku, opracowując tekst do druku, warto zadbać o konsekwencję?
  • liczebniki porządkowe
    16.02.2003
    16.02.2003
    Jeżeli on jest pierwszy, drugi, trzeci, czwarty itd., to jaka będzie poprawna forma dla oni?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego